Dzieje Europy aż po czasy współczesne to nieustanne zapowied

Axel

Równocześnie przepowiednie Nostradamusa (potępione w 1781 r. przez papieża Piusa VI) upowszechniane są na licznych kasetach wideo, a w księgarniach nabyć można stosowne książki. Koniec świata został więc wypromowany i sprzedany odpowiednio wcześniej, a w roli zbawiciela-zawadiaki wystąpił Bruce Willis. Widzowie wyszli z kina zrelaksowani, choć z nieco przygnębiającą świadomością, że nie tylko Polski, ale nawet Europy nie stać na odpowiednio reprezentacyjną własną wizję końca świata.
Z dawnej pozycji traumatycznego przeżycia, głębokiego doświadczenia decydującego o planach życiowych tysięcy ludzi proroctwo zdegradowane zostało do rangi jednego z licznych towarów konsumpcyjnych, który sąsiaduje w kobiecych czasopismach z przepisami kulinarnymi i odbierane jest nie bardziej poważnie niż filmy o wampirach.

Wizje zagłady i nowego szczęśliwego świata pojawiały się wcześniej nie tylko w judaizmie i chrześcijaństwie, ale także w Iranie, Babilonie i Egipcie. W istocie również początek naszej chrześcijańskiej cywilizacji zaczął się od złożonej przez Jezusa zapowiedzi bliskiego końca dni, co zrozumiano dosłownie, tak że pierwsi chrześcijanie "siedzieli na walizkach ", oczekując na sąd ostateczny. W Ewangelii św. Marka Jezus mówi wyraźnie: "Zaprawdę powiadam wam, że nie przeminie to pokolenie, aż się to wszystko stanie " (Mk 13, 30). Podobnie w Apokalipsie zwrot "chwila jest bliska " powtarza się kilkakrotnie. W Ewangelii św. Mateusza Jezus zapewnia apostołów, że nim zdążą obejść miasta Izraela, on powróci na Ziemię (Mt 10, 23). Jak wiadomo, Sąd Ostateczny nie nastąpił, więc uznano, że słowa Chrystusa zostały opacznie zrozumiane.

Wróćmy jednak do przepowiedni Nostradamusa, a właściwie ich interpretacji przez Stefana Paulusa. Otóż - jak wykoncypował ów autor - prawdopodobnie we wrześniu tego roku blisko Ziemi przeleci spora kometa, na nasz glob spadnie wtedy deszcz kamieni, a przede wszystkim skała sporej wielkości, bo o obwodzie 1292 metrów. Wpadnie ona do oceanu i jak pisze Nostradamus: "Powódź przetoczy się dalej, zatapiając wielkie kraje ". Ta scena została bardzo efektownie odtworzona w filmie "Dzień zagłady ". W ten sposób docieramy do proroctwa zawartego w Księdze Objawienia, gdzie św. Jan powiada: "Potem zatrąbił wtóry Anioł, a jakoby góra wielka ogniem pałająca wrzucona jest w morze, i obrócona jest w krew trzecia część morza ". Po kataklizmie nastąpi wielki atak zjednoczonego islamu na Europę. W przepowiedni znalazło się miejsce także dla Polski, która porzucona przez sojuszników z NATO przejść ma - o zgrozo! - na stronę muzułmanów: "Arabowie i Polacy sprzymierzeńcami ". Ma to też być ostatni rok życia Jana Pawła II: "Prześladowany będzie Bóg i Kościół i boskie świątynie będą wykorzystywane ".

W cieniu wielkiego proroctwa o kresie dni z Apokalipsy św. Jana żyła Europa do czasów średniowiecza. Georges Duby pisze o tym zjawisku w zastosowaniu do roku tysięcznego. Jacques Le Goff wymienia proroctwa o bliskim Sądzie Ostatecznym w stuleciach następnych. Johan Huizinga wspominał w "Jesieni średniowiecza " o powszechnym lęku przed zagładą ludzkości od XIV w. "Może już w oczy nam zaglądnął dzień, kiedy zadrży piekło - Dzień Sądu " - stwierdził w 1472 r. Sawonarola. Ponownie wiara w rychły koniec świata nasiliła się wraz z pojawieniem się protestantyzmu w XVI w. Marcin Luter wierzył, że Sąd Ostateczny nastąpi jeszcze za jego życia. Pośród licznych przepowiedni odnotujmy tylko obliczenia Niemca Osiandra, który w 1544 r. datował Sąd Ostateczny najdalej na 1672 r., i Anglika Johna Napiera, który obliczył, że koniec świata nastąpi między rokiem 1688 a 1700. Zdaniem Jeana Delumeau, stulecia XVI-XVII były festynem proroctw o końcu świata zarówno w protestantyzmie, jak i katolicyzmie. Dostrzegano - podobnie jak dzisiaj - upadek moralności, oznaczający, że Antychryst - by zwieść człowieka - uruchomił wszystkie swe narzędzia, widząc, że pozostało mu mało czasu. Oczywiście, byli liczni wątpiący - jak odnotowywał współczesny im autor w 1603 r. - pytający o dzień ostatni: "Od dawna już się go nam zapowiada. Kiedyż w końcu nadejdzie? Naszym zdaniem, nigdy nie będziemy jego świadkami. Na razie jeśli mamy co jeść, co pić i czym płacić nasze długi, jest nam zupełnie dobrze ".

Ogólnie rzecz ujmując, dzieje Europy aż po czasy współczesne to nieustanne zapowiedzi końca świata. Najbardziej uparci pod tym względem są od początku swego istnienia (od 1872 r.) świadkowie Jehowy. Założyciel ruchu, Charles Taze Russel (1852-1916), prorokował millenium na rok 1914. Bliskie nadejście Pana w 1831 r. głosić zaczął William Miller, założyciel Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego. Kiedy w wyznaczonych latach 1843-1844 nic szczególnego się nie wydarzyło, datę zinterpretowano jako początek nowej epoki mającej przygotować nadejście Chrystusa. Jak definiuje to Christoph Bochinger, millenaryzm, czyli oczekiwanie na nadejście Królestwa Chrystusa, jest jedną z głównych cech rozmaitych sekt od czasów średniowiecza do dziś.

Koniecznie wspomnieć trzeba o towarzyszącej Apokalipsie wizji Antychrysta, który przyjść ma na Ziemię przed Sądem Ostatecznym. Popularna w ostatnich latach wizja fundamentalistycznego islamu jako Bestii ma szacowny rodowód. Już w czasach średniowiecznych krucjat chętnie utożsamiano Szatana z Mahometem, a Saracenów z jego sługami. Wizjonerka Hildegarda z Bingen wyobrażała sobie w XII w. Antychrysta jako bestię o monstrualnej, czarnej jak węgiel głowie, ślepiach miotających płomienie, z oślimi uszami i rozwartą paszczęką pełną żelaznych kłów. Tego rodzaju opisy - dawniej wzbudzające przerażenie - w epoce animacji komputerowej i efektów specjalnych wywołują jedynie politowanie. Bestia z Apokalipsy została oswojona.